Ewidencja odpadów obowiązki przedsiębiorców

4 listopada 2024 (aktualizacja)

Ewidencja odpadów 2024/2025

Ewidencję odpadów w 2024 roku prowadzi się tylko i wyłącznie za pośrednictwem indywidualnego konta w BDO – Bazie danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami. Dokumenty ewidencji odpadów sporządza się bezpośrednio w systemie BDO lub z wykorzystaniem zewnętrznych aplikacji zintegrowanych z systemem BDO przez API. Posiadacz odpadów jest obowiązany do prowadzenia na bieżąco ich ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów zgodnie z katalogiem odpadów. Ewidencjonowanie odpadów ma zapewnić ilościową i jakościową kontrolę odpadów wytwarzanych, przekazywanych, transportowanych, poddawanych odzyskowi lub unieszkodliwianych. Ewidencja odpadów zapewnia także kompleksową kontrolę w zakresie obrotu odpadami oraz transportu odpadów. Obowiązek prowadzenia przez firmy i instytucje ewidencji opadów spełnia dwie podstawowe funkcje: statystyczną oraz kontrolną. Przedsiębiorcy zazwyczaj zwracają uwagę tylko na aspekt kontrolny, tymczasem to aspekt statystyczny często pozwala lepiej zrozumieć sens nałożonych obowiązków.

W styczniu 2024 r. aktualizacja systemu BDO!

Podstawowe dokumenty do ewidencji odpadów:

Podstawowe zasady ewidencja odpadów 2023/2024

W 2024 roku każdy podmiot zobowiązany do prowadzenia ewidencji odpadów nie tylko ma obowiązek rejestracji w BDO, ale w praktyce bez dostępu do indywidualnego konta w systemie BDO nie jest w stanie prowadzić ewidencji odpadów. Brak dostępu do systemu BDO uniemożliwia także jakikolwiek udział w obrocie odpadami. Nie ma możliwości przekazania, transportu lub przyjęcia odpadu. Znacząco wzrasta rola transportującego odpady w ewidencji odpadów. Jednym słowem ewidencja odpadów 2024 oznacza elektroniczną ewidencję odpadów w systemie BDO. O wymogach w zakresie ewidencji odpadów decyduje dział V ustawy o odpadach oraz sam system BDO, który narzuca pewne ramy techniczne, mające decydujący wpływ na to, jak w praktyce wygląda ewidencja odpadów w 2024 roku. Ewidencja odpadów to obowiązek zbierania pewnych informacji o odpadach i wystawiania elektronicznie dokumentów. W ewidencji odpadów mamy kilkanaście różnych typów dokumentów ewidencyjnych oraz sprawozdawczych. Ustalenie, kto ma obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów oraz co za tym idzie obowiązek rejestracji w BDO nie jest niestety proste. Nie istnieje lista, na której moglibyśmy sprawdzić, czy przedsiębiorstwo lub instytucja działająca w określonej branży ma obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów. Niestety przepisy są skomplikowane, a ich interpretacja przez urzędy bywa różna. Szczegółowo, problem ten opisujemy w naszym poradniku „Ewidencja odpadów 2024” gdzie przedstawiamy sześć pytań, na które przedsiębiorca musi sobie odpowiedzieć by ustalić jakie ma obowiązki.

Wyjątkiem od tej zasady był okres przejściowy do dnia 31 grudnia 2020 roku, w którym posiadacz odpadów może prowadzić ewidencję odpadów w formie papierowej z wykorzystaniem nowych wzorów dokumentów, stworzonych na potrzeby okresu przejściowego oraz ewentualnej awarii systemu BDO. Możliwość wystawienia papierowej karty przekazania odpadów wynika z art. 236a ustawy o odpadach, który został wprowadzony ustawą z dnia 23 stycznia 2020 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw oraz ustawą o przeciwdziałaniu COVID-19 z 31 marca 2020 roku.

Więcej informacji o ewidencji odpadów od 1 stycznia 2024 r. w poradniku: „Ewidencja odpadów 2024 − Poradnik BDO”

Generalne zasady ewidencji odpadów (przepisy przed 1 stycznia 2020 roku)

Od 1 maja 2019 wzory dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów, z wyodrębnieniem ewidencji komunalnych osadów ściekowych, ewidencji zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz ewidencji pojazdów wycofanych z eksploatacji były podane w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 25 kwietnia 2019 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów. Rozporządzenie zostało opublikowane 30 kwietnia 2019 roku. Aktualne wzory dokumentów stosowanych w ewidencji odpadów obowiązują więc od 1 maja 2019 roku do 1 stycznia 2020 roku, kiedy to zacznie obowiązywać nowa elektroniczna ewidencja odpadów.

Od maja 2019 nowe przejściowe wzory dokumentów ewidencji odpadów przeczytaj o zimach w ewidencji odpadów w 2019 roku tutaj.

Generalną zasadą użytkowania dokumentu pod nazwą Karta ewidencji odpadów jest sporządzanie go odrębnie dla każdego rodzaju odpadów. Stanowi on swego rodzaju kartę ewidencji magazynowej odpadu.

Wypełnianie dokumentu należy rozpocząć od nadania odpowiedniego numeru, określenia kodu i nazwy rodzaju odpadu (według klasyfikacji zawartej w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dn. 31 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów) oraz podania (wpisania) danych posiadacza odpadu. We wzorze karty obowiązującym od 1 stycznia 2015 r. odrębnie wpisywany jest adres posiadacza odpadów i odrębnie – miejsce prowadzenia działalności związanej z wytwarzaniem lub gospodarowaniem odpadami. Dodatkowo na karcie określany jest charakter działalności prowadzonej przez posiadacza odpadu, tj. wytwarzanie, unieszkodliwianie, odzysk, zbieranie odpadów lub odbieranie odpadów komunalnych. Oznaczenia te winny mieć pokrycie w posiadanych pozwoleniach/zezwoleniach.

Warto pochylić się nad samym numerem karty ewidencji odpadów. Numer karty ewidencji odpadu nadawany w naszym programie składa się z trzech członów: numer/kod odpadu/rok. Pierwszy człon numeru nadawany jest przez użytkownika. Dwa pozostałe człony: kod odpadu oraz rok są podstawiane automatycznie, np. 1/150101/2017. Jest to najczęściej stosowany sposób numeracji karty ewidencji odpadów. Przepisy prawa w zakresie ewidencji odpadów nie określają jednak sposobu numeracji posiadacz ma tu dowolność. Numer musi jednak zostać nadany.

Kartę ewidencji odpadów sporządza się dla każdego miejsca wytwarzania odpadów oraz dla każdego miejsca gospodarowania nimi, z wyjątkiem:

wytwarzania odpadów pochodzących z działalności w zakresie obiektów liniowych (w rozumieniu Prawa budowlanego) oraz odpadów pochodzących ze świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw – dla każdego rodzaju odpadu wytwarzanego na terenie danego województwa sporządzana jest jedna karta ewidencji odpadów,
odbierania odpadów komunalnych – dla każdego rodzaju odpadu sporządzana jest jedna karta ewidencji odpadów dla każdej gminy.

W przypadku wytwarzania odpadów konieczne jest ustalenie (i odrębne opisanie), czy powstają one w związku z eksploatacją instalacji, czy też poza instalacją.

Ewidencjonowanie odpadów odbywa się systemie miesięcznym(od 2020 roku na bieżąco), co jednocześnie oznacza, że masę odpadów wytworzonych, przyjętych, przekazanych czy też zagospodarowanych podaje się zasadniczo w skali jednego miesiąca.

Zasadnicza część karty ewidencji odpadów składa się dwóch segmentów: po stronie lewej (oprócz oznaczenia miesiąca) cztery pierwsze kolumny opisują przychód odpadów, po stronie prawej – pięć kolumn opisuje rozchód odpadów.

Warto zwrócić uwagę na dwie identycznie opisane kolumny „Nr karty przekazania odpadu”, z których jedna odnosi się do karty, z którą odpad został przyjęty, druga zaś – do karty, z którą odpad został przekazany. Równocześnie konieczność wskazania tych numerów oznacza, że rejestracji podlega de facto każdy transport odpadów, przychodzący lub wyjeżdżający z zakładu, chyba, że stosuje się zbiorcze (miesięczne) karty przekazania odpadów.

We wzorze karty ewidencji odpadu jednoznacznie opisano sposób wypełniania rubryki „Nr karty przekazania odpadu” w razie operacji przyjmowania lub przekazywania odpadów, którym nie towarzyszy karta przekazania odpadu:

w przypadku przyjmowania odpadów od posiadacza zwolnionego z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów – należy wpisać – „Z”,
w przypadku przekazywania odpadów osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, niebędącym przedsiębiorcami – należy wpisać – „Przekazane os. fiz.”,
w przypadku przekazywania odpadów innemu posiadaczowi zwolnionemu z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów – należy wpisać – „Z”,
w przypadku przekazywania odpadów z lub do innego miejsca prowadzenia działalności przez tego samego posiadacza odpadów – należy wskazać to miejsce podając województwo, nazwę miejscowości, ulicę, nr domu i nr lokalu,
w przypadku przywozu odpadów z zagranicy lub ich wywozu – należy wpisać odpowiednio „Przywóz do RP” lub „Wywóz poza RP”

Przychód odpadów opisany jest więc:

albo poprzez określenie ilości wytworzonej w danym miesiącu,
albo poprzez określenie ilości przyjętej z zewnątrz.

Rozchód odpadów należy opisać:

albo poprzez podanie masy odpadów zagospodarowanych we własnym zakresie, ze wskazaniem metody odzysku lub unieszkodliwiania,
albo poprzez określenie ilości przekazanej, z podaniem kolejnych kart przekazania.

Wskazanie metody odzysku lub unieszkodliwiania odpadów ma zastosowanie tylko w razie ich zagospodarowywania we własnym zakresie.

Ewidentną wadą karty jest brak miejsca na określenie salda odpadów na początek i koniec okresu rocznego (odpady wytworzone, lecz nie zagospodarowane lub nie przekazane odbiorcom).

Druga wadą jest szczupłość miejsca, uniemożliwiająca zwłaszcza umieszczenie w odpowiedniej rubryce imienia i nazwiska osoby sporządzającej kartę oraz wypełnianie rubryk „Nr karty przekazania odpadu” w przypadku transferu odpadów pomiędzy różnymi lokalizacjami danego przedsiębiorcy.

Karty ewidencji odpadu wg podanego wzoru nie prowadzą posiadacze, stosujący komunalne osady ściekowe, posiadacze, prowadzący zakłady przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, prowadzący stacje demontażu i prowadzący punkty zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz sprzedawcy i pośrednicy w obrocie odpadami.

NOWE OBOWIĄZKI W BDO!

Ewidencja odpadów na bieżąco w BDO!

Andrzej Szewski